Tak jak obiecałam, przez ostatni rok zbierałam kolejne murale upamiętniające Powstanie Warszawskie. Ale przecież już sam symbol Polski Walczącej, który na warszawskich murach po raz pierwszy pojawił się 20 marca 1942 r., to chyba najsłynniejszy polski mural! Rysowany na murach, chodnikach, czy słupach miał wszystkie cechy politycznej formy graffiti. Były to akcje w ramach tzw. małego sabotażu, skierowane przeciwko Niemcom, ale jednocześnie mające podnieść morale mieszkańców okupowanej Polski, szczególnie Warszawy.
Symbol w formie kotwicy nie wziął się jednak znikąd. Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej rozpisało konspiracyjny konkurs, na który wpłynęło 27 projektów. Po dwóch miesiącach wybrano dwa - Kotwicę oraz Skrzyżowane Miecze Grunwaldzkie. Chodziło o to, by znak miał przede wszystkim patriotyczną wymowę, ale także, by łatwo można było go narysować w wojennych warunkach. Ostatecznie konkurs wygrała Kotwica. Jej autorstwo przypisuje się Annie Smoleńskiej ps. „Hania”, studentce historii sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, jednak niemal identycznym symbolem posługiwało się także Wydawnictwo Polskie Rudolfa Wegnera (znak zdobił m.in. okładkę książki „Polowanie na potwory morskie” z 1927 r.).
Na warszawskich ulicach kotwicę malowali głównie harcerze, najczęściej pędzlem, trudno usuwalną farbą smołową. Pierwsza pojawiła się na werandzie częściowo zniszczonej cukierni Lardellego przy Polnej. Z czasem zaczęto posługiwać się szablonem autorstwa Jana Bytnara, który wsławił się także namalowaniem znaku na cokole Pomnika Lotnika, który wówczas stał na placu Unii Lubelskiej.
Dziś kotwica jest często kojarzona jako symbol Powstania Warszawskiego. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych murali z tym znakiem znajduje się na wieży wchodzącej w skład Muzeum Powstania Warszawskiego.
 |
| Muzeum Powstania Warszawskiego |
Niektóre znalezione przez mnie, leciwe już powstańcze murale, ostatkiem sił trzymają się muru - szczególnie te z ogrodzenia stadionu Polonii Warszawa przy Konwiktorskiej. Pochodzą z 2009 r. Większość jest autorstwa Jacka Wielebskiego. Wyblakły już nieco, a farba łuszczy się miejscami. Podobnie na Podzamczu, ale cały czas także powstają nowe, w różnych częściach miasta.
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Konwiktorska - stadion Polonii Warszawa |
 |
| Podzamcze |
 |
| Obrońców Tobruku |
 |
| Fort Bema |
 |
| Waliców |
 |
| Rozbrat |
 |
| Żelazna |
Poza klasycznymi malowidłami na murach, symbolika powstańcza dociera także do innych postaci street artu. Część ceramicznych plastrów, którymi Paweł Czarnecki opatruje poranione w czasie wojny kamienice, także ma symbol Polski Walczącej, zabarwiony na czerwono, jakby podbiegnięty krwią wykrwawiającej się stolicy... Kotwicę można zobaczyć również na vlepkach.
 |
| Hala Mirowska |
 |
| Łucka |
 |
| Andersa (w bramie) |
Te wszystkie zdjęcia to efekt rocznych poszukiwań. Wiem, że powstańczego street artu jest w Warszawie więcej, wiem nawet, gdzie znajdują się kolejne jego przykłady. Chcecie w przyszłym roku kolejną porcję?
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz