Gdzieś w Polsce... w marcu 2025. Wiosenna Łódź z wielką modą w tle (plus kolejna dawka kultury na najbliższe miesiące i nieco wydarzeń na czas Wielkanocy)

Zima, której w tym roku właściwie nie było, powoli odchodzi w niebyt, ustępując miejsca pierwszym zwiastunom wiosny. Ja pojechałam szukać ich... do Łodzi. W tym niezwykle interesującym mieście byłam dotąd latem, jesienią i zimą. Wiosną... nigdy. A to błąd, bo właśnie tu znajduje się park, w którym o tej porze roku kwitną jedne z najwcześniejszych kwiatów, cebulice syberyjskie. Park Klepacza, bo o nim mowa, jest niewielki, ale pod koniec marca trawniki zamieniają się tam w niebieskie dywany. Staram się nie poddawać modzie na "turystykę botaniczną", ale muszę przyznać, że coraz częściej ulegam urokowi kwitnących kwiatów, krzewów i drzew. A cebulice, choć nie były jeszcze w pełnym rozkwicie, wyglądały przepięknie! 

Wiosnę znalazłam w Łodzi również w modnych przestrzeniach postindustrialnych. Ładna pogoda i ciepłe promienie słońca sprawiły, że wiele restauracji i kawiarni już teraz wystawiło stoliki i leżaki na dwór, pozwalając na relaks na świeżym powietrzu. Mam wrażenie, że z każdym rokiem tych odnowionych kompleksów pofabrycznych jest coraz więcej. Moje ostatnie odkrycie to obsypana nagrodami Fuzja. W ogóle Łódź jest jednym z tych miast w Polsce, w których dobrze się czuję i do których lubię wracać. Bo mimo, że nie zalicza się do najpiękniejszych w naszym kraju, to swoje przemysłowe dziedzictwo potrafi przekuć w atrakcję turystyczną. Czerwona cegła, najlepsze murale w Polsce i muzea z ciekawymi wystawami - to właśnie jest Łódź!

Ja przy okazji każdej wizyty zaglądam do Centralnego Muzeum Włókiennictwa. Tym razem obejrzałam dwie wystawy: "Arkadius. Wielkie namiętności. Konfrontacje" i "Wojciech Sadley. Sacrum i Profanum. Współczesny dyskurs".

Prezentacja dorobku Arkadiusa, właściwie Arkadiusza Weremczuka, jest pierwszą w historii wystawą podsumowującą twórczość jednego z najwybitniejszych polskich kreatorów mody. Pokazano na niej niezwykle ciekawe i odważne jak na swoje czasy kreacje z 14 kolekcji tego projektanta, w tym zaliczanych do najgłośniejszych, m.in: pacyfistycznego manifestu United States of Mind, Pauliny inspirowanej polską sztuką ludową, czy kontrowersyjnej Virgin Mary Wears The Trousers. Niektóre stroje to dzieła sztuki przygotowane jedynie do prezentacji na pokazach mody, ale są i takie, które spokojnie i dziś obroniłyby się na ulicy. Wszystkie są przemyślane i dopracowane w każdym szczególe. Poza ubiorami można zobaczyć również fotografie i filmy z pokazów mody, rysunki Arkadiusa, wycinki prasowe oraz nieco kontekstów w postaci prac innych artystów. I o ile do samych eksponatów nie można się przyczepić, bo wystawa jest faktycznie przekrojowa, to nie do końca pasowała mi sama jej aranżacja. Podobał mi się zamysł ustawienia manekinów na długich podestach, niczym na wybiegu, ale już przepierzenia z łukowatymi wycięciami przypominające nieco... katakumby lub kościelne okna niezbyt. Być może miało to współgrać z kolekcją Virgin Mary Wears The Trousers, ale wyszło tak sobie. Całość jest jednak kolejną w ostatnim okresie wystawą tego muzeum, na którą warto się specjalnie wybrać do Łodzi. Czas jest do 13 lipca 2025 r.

Ekspozycja pt. "Wojciech Sadley. Sacrum i Profanum. Współczesny dyskurs" jest z kolei niewielka. Pokazano na niej tkaniny artystyczne zmarłego w 2023 r. Sadleya, który w swojej twórczości chętnie łączył zagadnienia sacrum i profanum (doskonałym przykładem są prace z cyklu Całuny) oraz korespondujące z nimi dokonania artystów młodego pokolenia: Borysa Górskiego, Julii Klimek, Anny Nowak, Mateusza Pecyny i Magdaleny Skotnickiej podejmujące te same wątki. To nie tylko dyskurs międzypokoleniowy, ale i obrazujący jak bardzo zmieniła się w tym czasie sama sztuka. Tkanina nie jest już jedynie materiałem (nomen omen) artystycznego wyrazu, ale i czymś w rodzaju rekwizytu służącego jako narzędzie do przygotowania sztuk audiowizualnych. Podobało mi się to zestawienie, ale czuję niedosyt, jeśli chodzi o samego Sadleya, który był jednym z najważniejszych twórców polskiej szkoły tkaniny i zasługuje na co najmniej tak duży pokaz jak sąsiednia wystawa Arkadiusa. Wówczas można byłoby zaprezentować także inne, mniej znane aspekty jego artystycznej działalności, jak chociażby... mozaiki, które wspólnie ze Stanisławem Sikorą zaprojektował do wnętrz ośrodka szkoleniowego Centrali Spółdzielni Ogrodniczych w Teresinie. Nie wiem, czy dotrwały do współczesnych czasów. Ja znalazłam je na zdjęciach H. Jurko ilustrujących artykuł zamieszczony w czasopiśmie "Projekt" nr 2/1964 (są na czterech ostatnich czarno-białych zdjęciach, które pochodzą z mojego archiwum i nie były częścią ekspozycji). A wystawę w Centralnym Muzeum Włókiennictwa można odwiedzić do 29 czerwca 2025 r.

Łódź, poza kapitalnymi wystawami w muzeach i wybitnym street artem, może poszczycić się również świetnymi rzeźbami miejskimi. Fotografuję je od lat. Po ostatniej wizycie do mojej kolekcji dołączyła m.in. Fontanna Krystyny Solskiej z ok. 1975 r., którą zobaczyć można w Parku Klepacza oraz zdjęcia odnowionego zegara słonecznego w Parku Śródmiejskim vel Parku Śledzia.

REKOMENDACJE NA KWIECIEŃ I KOLEJNE MIESIĄCE

WYSTAWY

Sopot

4 kwietnia 2025 r. w Państwowej Galerii Sztuki rozpocznie się wystawa Anny Orbaczewskiej pt. "Głośna cisza", na której pokazane zostaną prace malarskie, rysunki oraz instalacja z ceramicznych talerzy ozdobionych naszkliwnymi malunkami. Artystka porusza w nich temat trudnych relacji rodzinnych, niekiedy przemocowych oraz rodzących się na tym tle emocji. Niektóre jej rysunki oraz instalację z talerzy, z erotycznym podtekstem, widziałam już w zeszłym roku na doskonałej ekspozycji pt. "Plamy na słońcu" w Oddziale Bałtyckiej Galerii Sztuki Współczesnej w Słupsku w Centrum Aktywności Twórczej w Ustce. Ta w Sopocie potrwa do 25 maja 2025 r.

Radom

Do 15 czerwca 2025 r. w Dziale Muzealnym Resursy Obywatelskiej w Kamienicy Deskurów obejrzeć można wystawę pt. "Miasto. W Labiryncie wyobraźni" prezentującą twórczość czołowych przedstawicieli polskiej sztuki fantastycznej, wśród których znaleźli się m.in. Wojciech Siudmak, Rafał Olbiński, Tytus Brzozowski, Tomasz Sętowski, Jacek Szynkarczuk, Jakub Różalski, czy Katarzyna Bułka - Matłacz. Artyści prezentują swoje wizje miejskiej przestrzeni. Ekspozycja wykorzystuje również multimedia (prezentowany jest m.in. film animowany ukazujący historię Radomia przygotowany specjalnie na tę wystawę).

Natomiast w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia 5 kwietnia 2025 r. otwarta zostanie ekspozycja pt. "Kolekcja Wojciecha Fibaka. Nowe pokolenie" prezentująca obrazy ze zbiorów tego znanego polskiego tenisisty autorstwa artystów młodego pokolenia (w większości dzisiejszych czterdziestolatków). Wiele z tych nazwisk od kilku lat przewija się również na kartach tego bloga np. Wilhelm Sasnal, Karol Radziszewski, Alex Urban, Aleksandra Waliszewska, Martyna Czech, Bartłomiej Flis, Ewa Juszkiewicz, Cyryl Polaczek, czy Konrad Żukowski. Wystawę można odwiedzić do 31 sierpnia 2025 r.

Bydgoszcz

Dwie ciekawe ekspozycje przygotowało Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (obie prezentowane są w Galerii Sztuki Nowoczesnej na Wyspie Młyńskiej). 

Pierwsza, pt. "Archeologia w sztuce", już się rozpoczęła. Obok obiektów sprzed tysięcy lat wykazujących cechy sztuki, zaprezentowano prace artystów współczesnych czerpiące inspirację z archeologii. Pokazano obrazy, rzeźbę (m.in. Józefa Wilkonia), grafikę, instalacje, animacje, a także medale (m.in. projekty Rudolfa Rogattego), monety, banknoty i ekslibrisy. Wystawa potrwa do 17 sierpnia 2025 r.

Drugą, pt. "Olga Boznańska i jej czas", będzie można zwiedzać od 24 kwietnia 2025 r. W tym roku przypada 160-ta rocznica urodzin malarki oraz 85-ta rocznica jej śmierci. Olga Boznańska jest również jedną z patronek 2025 r. Na ekspozycji znajdzie się kilkanaście obrazów artystki osadzonych w kontekście prac innych twórców działających w tym samym okresie, m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej, Józefa Brandta, Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Józefa Czajkowskiego, Józefa Mehoffera, Konstantego Laszczki, Meli Muter, Zofii Stryjeńskiej, Mai Berezowskiej oraz Hanny Rudzkiej-Cybisowej. Ależ to będzie uczta dla zmysłów! Wystawa zakończy się 24 sierpnia 2025 r.

Kraków

W tegorocznym sezonie letnim w Ogrodach Królewskich na Wawelu gościć będą rzeźby Magdaleny Abakanowicz. Będzie można je oglądać od 25 kwietnia do 28 września 2025 r. I już teraz mogę zdradzić, że wraz z zakończeniem tej ekspozycji Abakanowicz z Wawelem się nie pożegna, ale więcej napiszę już jesienią.

Lublin

Muzeum Narodowe w Lublinie od 26 kwietnia 2025 r. zaprasza na kolejną znakomitą wystawę pt. ""Co babie do pędzla?!" Artystki polskie 1850-1950". Ekspozycja anonsowana była już od ponad roku, więc jestem jej bardzo ciekawa, szczególnie, że wiele zgromadzonych na niej prac jest prezentowych publicznie po raz pierwszy. Celem wystawy jest pokazanie, że kobiety w sztuce przełomu XIX i XX w. to nie tylko wspomniana już Olga Boznańska, Tamara Łempicka, Zofia Stryjeńska, czy Katarzyna Kobro. W Lublinie będzie można poznać przykłady twórczości aż 133 pań! Ja sama ze zdumieniem odkrywam ich dokonania, dziwiąc się, czemu wcześniej nie było o nich głośno! W ubiegłym roku moje serce zdobyła Estera Karp, w tym, po zakopiańskiej ekspozycji pt. "Odważne. Artystki XX-lecia międzywojennego w Paryżu i Zakopanem" - Lela Pawlikowska i Alicja Halicka (prace wszystkich trzech znajdą się na lubelskiej ekspozycji). Daleka jestem od dzielenia sztuki na męską i kobiecą, ale kurczę, to, co zostawiły po sobie artystki tamtych czasów jest naprawdę dobre i cieszę się, że ich nazwiska odzyskują należną im pozycję w polskiej historii sztuki. Czasu na obejrzenie wystawy jest sporo, bowiem zakończy się 5 października 2025 r.

Katowice

Równo przez rok, od 29 marca 2025 r. do 29 marca 2026 r. w Galerii jednego dzieła w Muzeum Śląskim będzie można zobaczyć instalację Tomasza Górnickiego pt. "Dormitorium" złożoną z kilkudziesięciu starych metalowych łóżek z wojskowego szpitala polowego ustawionych w rzędach oraz gipsowych figur dzieci. Całość jest mroczna, niepokojąca i rodząca w głowie odbiorcy mnóstwo pytań o los, jaki spotkał te dzieci i przeznaczenie miejsca, które może kojarzyć się ze szpitalem, sierocińcem, ale i salą do spania podczas kolonii, czy obozów. Taka jest cała twórczość Górnickiego - mi znana głównie z nielegalnych realizacji w przestrzeni Warszawy, które tak szybko jak się pojawiały, tak szybko były demontowane przez służby miejskie (udało mi się na żywo obejrzeć jedną!). Choć tym razem sztuka Górnickiego trafiła pod muzealny dach, dalej nie da się przejść obok niej obojętnie.

WIELKANOC

Jarmarki wielkanocne

Jarmarki wielkanocne, dotąd pozostające nieco w cieniu święcących olbrzymie sukcesy bożonarodzeniowych, od jakiegoś czasu również przebojem zdobywają polskie miasta i... wsie (nie tylko w skansenach). W czasie ich trwania można wziąć udział w rozmaitych zabawach i warsztatach np. malowania jajek, czy robienia wielkanocnych palm oraz zaopatrzyć się w ozdoby świąteczne, koszyczki, ręcznie wykonane pisanki, palmy, zajączki i kurczaczki, a także słodkości z mazurkami i babami na czele, pieczywo, czy swojskie wędliny. Poniżej zebrałam najciekawsze i odbywające się w miejscach mi najbliższych, ale sprawdźcie wydarzenia w swojej okolicy, bo jarmarki organizowane są naprawdę w bardzo wielu lokalizacjach w całej Polsce.

Pałac Ojrzanów: 6 kwietnia 2025 r. W programie znajdą się m.in. konkurs na najpiękniejszą palmę wielkanocną, warsztaty wyplatania koszyków oraz jajek z papierowych słomek, familijne gry terenowe, świąteczne potrawy przygotowane przez koła gospodyń wiejskich, rękodzieło od lokalnych artystów oraz koncert poezji śpiewanej.

Szczecin: Aleja Kwiatowa, 11-13 kwietnia 2025 r. Na odwiedzających czekać będą stoiska z tradycyjnymi wędlinami, serami, pieczywem, wypiekami, miodami, rękodziełem i wielkanocnymi ozdobami, m.in. palmami, pisankami czy koszyczkami. Zaplanowano również konkursy z nagrodami, warsztaty oraz malowanie pisanek.

Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa, 12-13 kwietnia 2025 r. W trakcie jarmarku, podobnie jak w latach minionych, odbędą się pokazy pracy twórców ludowych i rzemieślników z różnych regionów Polski, a ich wyroby (palmy, pisanki, koszyczki, rzeźby, hafty, biżuteria) będzie można kupić na miejscu. W czasie wydarzenia będzie też można poznać zwyczaje i obrzędy ludowe towarzyszące świętom Wielkanocy i okresowi wiosny na wsi obejmujące m.in. prezentację wiosennych prac polowych oraz obrzędów wielkanocnych, pokazy wyrobu białej kiełbasy, żuru i wypieku chleba oraz aranżacje stołów wielkanocnych - ziemiańskiego i chłopskiego.   

Poznań: Rynek Łazarski, 13 kwietnia 2025 r. W Poznaniu w tym roku nie odbędzie się kilkudniowy jarmark. Targowiska Poznańskie zapraszają natomiast na jednodniowy Kiermasz Wielkanocny "Złota Niedziela na Rynku Łazarskim".

Piotrków Trybunalski: Park św. Jana Pawła II, 13 kwietnia 2025 r. Festyn Wielkanocny "Na Jaju" tradycyjnie odbędzie się w Niedzielę Palmową. Będzie można na nim kupić świąteczne ozdoby oraz regionalne produkty spożywcze, m.in. sery, wędliny, pieczywo, miód. 

Katowice: Katowicki Rynek, 4-21 kwietnia 2025 r. Obok oferty gastronomicznej i rękodzielniczej, na gości czekać będzie mnóstwo atrakcji: kolorowe dekoracje przestrzenne, karuzele, w tym Ślónski Młyn i karuzela wiedeńska oraz wesoły pociąg, bajkowe domki, w których najmłodsi spotkają m.in. śpiewające kurczaki i tańczące zajączki. W soboty i niedziele dzieci będą mogły wziąć też udział w specjalnych pokazach, warsztatach (np. zdobienia pisanek i kraszanek), zabawach, animacjach i konkursach. 

Kraków: Rynek Główny, 10-21 kwietnia 2025 r. W krakowskich Targach Wielkanocnych weźmie udział ponad sześćdziesięciu wystawców z Polski i zagranicy. W ich ofercie znajdą się m.in. stroiki, koszyczki na święconkę, palmy, świece, pisanki, ręcznie malowana porcelana, biżuteria, obrusy, serwetki, ozdoby z siana i z drewna, czy też inne wyroby regionalne. Podobnie jak w ubiegłych latach na gości czekać będzie szereg atrakcji, w tym święcenie palm przed kościołem św. Wojciecha oraz pokaz palm i obrzędów wielkanocnych (w Niedzielę Palmową), a także prezentacja stołu wielkanocnego i święcenie pokarmów (w Wielką Sobotę). 

Warszawa: Międzymurze Piotra Biegańskiego, 18 kwietnia - 4 maja 2025 r. Podobnie jak w okresie poprzedzającym Boże Narodzenia, wzdłuż murów w sąsiedztwie Placu Zamkowego staną drewniane domki wypełnione świątecznymi dekoracjami, słodyczami, produktami regionalnymi oraz rękodziełem.

Festiwal Pisanek w Żyrardowie

4 kwietnia 2025 r. w Żyrardowie rozpocznie się Festiwal Pisanek. Plac Jana Pawła II zapełni się barwnymi, wielkoformatowymi jajami i rzeźbami zajączków. Dekoracjom towarzyszyć będą stoiska z wielkanocnymi ozdobami oraz gastronomią. Na gości czekać też będzie olbrzymie koło widokowe oraz karuzela dla najmłodszych. Impreza trwać będzie aż do 21 kwietnia 2025 r.

Niedziela Palmowa

W tym roku Niedziela Palmowa przypada 13 kwietnia. 

Najbarwniejsze i najciekawsze obchody tego święta odbywają się w Łysych na Kurpiach i w Lipnicy Murowanej, gdzie od wielu lat organizowane są konkursy na najpiękniejszą i największą palmę (w Łysych tym roku konkurs odbywa się już po raz 55!). Palmy przygotowywane są z wielotygodniowym wyprzedzeniem i wkłada się w nie mnóstwo pracy oraz pomysłów. Mieszkańcy, ubrani w odświętne ludowe stroje, biorą udział w uroczystych procesjach. Obchodom towarzyszą też ludowe kiermasze.

Ja trzykrotnie świętowałam Niedzielę Palmową w Łysych. Więcej o tych uroczystościach przeczytacie we wpisach pt. "Niedziela Palmowa na Kurpiach" i "Krepinowy zawrót głowy...".

W Niedzielę Palmową warto wybrać się również do niektórych skansenów. Konkursy wielkanocnych palm, kiermasze, czy inscenizacje i pokazy tradycyjnych obrzędów świątecznych oraz życia codziennego na wsi mają miejsce m.in. w Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu, Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu (Niedziela Palmowa w skansenie), czy Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. 

Wielkanocne Poszukiwanie Pisanek na Plantacji Winorośli w Winnicy Kazimierskie Wzgórza (UWAGA! wydarzenie odwołane ze względu na zniszczenia po przejściu nawałnicy)

Winnica Kazimierskie Wzgórza w Wylągach koło Kazimierza Dolnego zaprasza w Wielką Sobotę na rodzinne świętowanie w plenerze. Rodzice z dziećmi będą mogli wziąć udział w poszukiwaniach pisanek poukrywanych wśród winorośli w przestrzeni plantacji (na ich znalezienie będzie tylko 45 min.!) oraz w warsztatach ozdabiania pisanek. Udział jest płatny (płaci się tylko za dziecko, opiekun bawi się wspólnie z pociechą), ale cena obejmuje również poczęstunek w postaci owoców, słodyczy, naturalnych soków i wody oraz dyplom dla każdego uczestnika. Dorośli będą mogli wziąć udział w spotkaniu w winiarzem połączonym z degustacją sześciu gatunków win i regionalnych przekąsek.

Zawody Na Starym Sprzęcie "O Wielkanocne Jajo"

Zawody Na Starym Sprzęcie Narciarskim "O Wielkanocne Jajo" im. Krystyny Behounek odbywają się tradycyjnie w Zakopanem na Kalatówkach w Poniedziałek Wielkanocny (czyli w tym roku 21 kwietnia). Żeby wziąć w nich udział, trzeba być ubranym w strój z epoki i wyposażonym w sprzęt retro: drewniane narty, buty i kije. Rywalizacja odbywa się na trasie narciarskiej w Suchym Żlebie Kalackim w dwóch kategoriach: jazda stylowa oraz slalom równoległy. W pierwszej konkurencji liczy się elegancja oraz poprawność jazdy na zabytkowych deskach, w drugiej zaś każda para musi być mieszana. Organizatorzy (czyli Hotel Górski PTTK Kalatówki) zapowiadają, że impreza odbędzie się mimo braku śniegu!

Gry i zabawy wielkanocne w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu 

Większość muzeów jest w okresie świątecznym zamknięta. Są jednak takie, które kultywują ludowe tradycje i chcą je jak najwierniej odtwarzać in situ. To oczywiście skanseny. Sierpecki skansen w Poniedziałek Wielkanocny (21 kwietnia 2025 r.) organizuje imprezę plenerową przybliżającą obrzędy i zwyczaje związane z okresem wiosennym oraz wielkanocnym na wsi. A jak Drugi Dzień Świąt Wielkanocnych, to wiadomo - Śmigus Dyngus! W miastach ta tradycja z roku na rok jest coraz mniej widoczna. W sierpeckim muzeum będzie można wziąć udział w zawodach w strzelaniu z sikawek dyngusowych do celu, a także w biciu jaj i grze w kręga. Na odważnych czekać będzie kilkumetrowa huśtawka wielkanocna. Części zabawowej towarzyszyć będzie wystawa tematyczna pt. "Wielkanoc na Mazowszu" prezentowana zabytkowych budynkach.

IMPREZY PLENEROWE

Wrocław

Pamiętacie jak śledziłam rozwój wydarzeń związanych ze sporem o konserwację wrocławskich neonów? Historia właśnie ma happy end! 5 kwietnia 2025 r. dawne reklamy świetlne ponownie rozbłysną na podwórku przy Ruskiej 46. Galę otwarcia uświetni specjalnie na tę okazję przygotowany projekt wizualny, koncert oraz mnóstwo innych atrakcji. Start o godz. 20:00.

(foto: iza & andy)

***

Gdzieś w Polsce to cykl postów, w których znajdziecie migawki z moich krótszych i dłuższych eskapad po naszym kraju. Jest w nich wszystko to, co nie trafia później do wpisów przewodnikowych, bo albo zbyt szybko się dezaktualizuje jak wystawy czasowe w muzeach, albo na blogu już było, albo nie jest wystarczającym materiałem na oddzielny post, a zasługuje na pokazanie jak rozmaite zabytki znalezione gdzieś w drodze - kościoły, kapliczki, miejskie rzeźby, mozaiki, murale, czy inne detale architektoniczne. Gdzieś w Polsce nie uwzględnia też wydarzeń w Warszawie, o których piszę w bliźniaczym cyklu o nazwie Warszawa przyłapana. Kolejne relacje z Polski ukazują się co do zasady przedostatniego dnia miesiąca, ale nie z taką regularnością jak wspomniana Warszawa przyłapana. Zawsze jednak na końcu znajdziecie zapowiedzi wartych uwagi nadchodzących wydarzeń - wystaw, imprez plenerowych, czy atrakcji dla dzieci, bo to właśnie one w dużej mierze wyznaczają mi kolejne kierunki.

Gdzieś w Polsce... w kwietniu 2024. City break w Skierniewicach, porcelit z Pruszkowa i pierwszy po zimie wypad na wieś (plus mnóstwo pomysłów na majówkę i nie tylko)

Moje szlaki sztuki zawiodły mnie do... Skierniewic. Powodem była oczywiście zakończona już niestety wystawa malarstwa Estery Karp w Muzeum Historycznym Skierniewic im. Jana Olszewskiego. Estera Karp (1897-1970), malarka żydowskiego pochodzenia, urodziła się właśnie w tym mieście. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej wyemigrowała do Paryża i zaliczana jest do artystów z kręgu École de Paris. Choć uważano ją za jedną z najbardziej utalentowanych malarek z tego kręgu, w Polsce jej twórczość jest słabo znana. Estera Karp nie odniosła spektakularnego sukcesu, bowiem we Francji ujawniła się u niej choroba psychiczna. Po raz pierwszy trafiła do szpitala psychiatrycznego w 1941 r. i przebywała w nim aż do 1944 r., dzięki czemu ocalała z Holokaustu. Po wojnie była wielokrotnie hospitalizowana, najczęściej na krótki okres. Ostatecznie izolacji poddano ją w 1963 r. i w szpitalu pozostała już do końca życia. Po jej śmierci w 1970 r. w pokoju, który zajmowała znaleziono dużą ilość prac stworzonych przy użyciu kolorowych długopisów, flamastrów i ołówka. W sumie spuścizna po Esterze Karp, znanej również jako Esther Carp, obejmuje kilkaset dzieł. Artystka wypracowała bardzo charakterystyczny styl, który ma jednocześnie mistycyzm Chagalla i kubistyczny klimat Picassa. Na wystawie w Skierniewicach pokazano ok. 80 z nich, pochodzących ze wszystkich okresów twórczości i wykonanych w rozmaitych technikach. Nie zabrakło również tych z ostatniego okresu, narysowanych długopisami w zamkniętym zakładzie. Prac zgromadzono dużo więcej, jednak na ich ekspozycję nie pozwoliły już warunki wystawiennicze placówki, a szkoda, bo malarstwo Estery Karp jest zdecydowanie warte odkrycia. Jest w nim mnóstwo emocji i po prostu zachwyca.

Samo Muzeum Historyczne Skierniewic zostało otwarte w 2018 r. Rok później połączyło się z Izbą Historii Skierniewic działającą od 1987 r. Mieści się w dawnych carskich koszarach i posiada również nowocześnie zaaranżowaną ekspozycję stałą związaną z tym miastem. Można na niej zobaczyć i pamiątki sakralne, i wojskowe, i związane z codziennym życiem mieszkańców. Oddzielna część poświęcona jest znanemu nie tylko w Skierniewicach Browarowi Parowemu Władysława Strakacza, którego historia sięga 1862 r. Obecnie w jego miejscu znajduje się Centrum Kultury i Sztuki. W zachowanych piwnicach działa restauracja nawiązująca do dawnego browaru. Ma fajny klimat, w karcie dominują dania kuchni bałkańskiej, które jednak nie porywają jakością.

To był mój pierwszy raz ze Skierniewicami i po tej wizycie zaczęłam się zastanawiać, dlaczego. Przecież to tylko pół godziny pociągiem z Warszawy! Miasto ma dość bogatą historię, przed reformą administracyjną posiadało status stolicy województwa, a jednak zawsze uchodziło za jedno z tych miejsc, w których nic nie ma. Ja od lat walczę z takim tokiem myślenia i choć Skierniewice faktycznie nie należą do najpiękniejszych zakątków Polski, to jednak mają trochę miejsc, które warto zobaczyć. Bez wątpienia najpiękniejszym z nich jest Pałac Prymasowski, obecnie mieszczący siedzibę Instytutu Ogrodnictwa i nie udostępniony do zwiedzania, za to otoczony zadbanym parkiem, który służy wszystkim mieszkańcom. Warto zobaczyć również willę Kozłowskich zaprojektowaną przez Władysława Marconiego, w której znajduje się Pałac Ślubów, czy dawną synagogę. Po całym mieście prowadzą zaś... metalowe jabłuszka wkomponowane w chodniki, wszak to stolica polskiego ogrodnictwa! 

Niestety odwiedziłam Skierniewice w niezbyt dobrym momencie, bo akurat rewitalizację przechodzi Rynek, który na początku tego stulecia wybetonowano, teraz zaś znów sadzi się na nim drzewa. 

Do przyszłego roku ma trwać również generalny remont dworca kolejowego. Bardzo chciałam zobaczyć jego wnętrze, ponieważ zdobią je niezwykle ciekawe socrealistyczne sgraffita. Na szczęście mają zostać zachowane, a na wizualizacjach całość wygląda bardzo elegancko.

Trafiłam za to na inną PRL-owską ciekawostkę. To okładzina, prawdopodobnie ceramiczna, na budynku wzniesionym w latach siedemdziesiątych XX w. dla Centralnego Ośrodka Doskonalenia Kadr Ogrodniczych. Przedstawia parę na tle albo tarczy słonecznej, albo wielkiego jabłka (bo przecież w Skierniewicach wszystko kojarzy się z jabłkami!). Dekoracja pierwotnie była najprawdopodobniej kolorowa (w czeluściach Internetu udało mi się znaleźć pocztówkę przedstawiającą ten budynek i jeżeli nie była podkolorowana to na niej okładzina jest barwna, zaś kula jest koloru czerwonego, więc ja się skłaniam ku jabłku). Dzięki niezastąpionej Marii Nowakowskiej (Maria od detalu - dziedzictwo okiem Marii Nowakowskiej) dowiedziałam się, że dekoracja została zaprojektowana przez Tadeusza Śliwińskiego i Jerzego Staneckiego i nawiązuje do logotypu dawnego Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka, który po połączeniu z Instytutem Warzywnictwa im. Emila Chroboczka utworzył dzisiejszy Instytut Ogrodnictwa. Sam budynek po transformacji ustrojowej przez kilkanaście lat zajmował hotel Polonia, eksmitowany za długi. W ostatnim czasie Instytut Ogrodnictwa sprzedał gmach prywatnej firmie, a to nigdy nie wróży nic dobrego. Mam jednak nadzieję, że podobnie jak sgraffita z dworca, i ta pamiątka czasów minionych zostanie zachowana. 

Chciałam zobaczyć w Skierniewicach jeszcze jedno miejsce - Parowozownię, ale tegoroczny sezon dni otwartych rusza dopiero w maju. Będę zatem musiała znów odwiedzić to miasto. Przecież to tylko pół godziny pociągiem z Warszawy... 

Szlaki sztuki doprowadziły mnie również do Pruszkowa. Tu, dla odmiany, bywam dość często, choć raczej, by zjeść coś pysznego w Ucieraniu Treści lub Orce. Tym razem wpadłam zobaczyć wystawę pt. "Zakłady Porcelitu Stołowego w Pruszkowie. Spotkanie" w Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy. Porcelit z Pruszkowa to jeden z klasyków wzornictwa z czasów PRL. Zakłady Porcelitu Stołowego powstały w wyniku znacjonalizowania po II wojnie światowej fabryki fajansu założonej w Pruszkowie jeszcze w XIX w. Wystawa prezentuje głównie wyroby powojenne od najwcześniejszych z początku lat czterdziestych aż po lata dziewięćdziesiąte, choć jest również kilka eksponatów starszych. Największą reprezentację stanowią projekty z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, gdy przedsiębiorstwo cieszyło się szczególnym uznaniem. Ekspozycja nie jest bardzo duża, ale zgromadzono na niej naprawdę świetne realizacje, pochodzące głównie z wzorcowni, w tym egzemplarze unikatowe, z krótkich serii lub takie, które nie weszły do produkcji, ale obok nich także najbardziej rozpoznawalne serwisy, wciąż używane w polskich domach. Oddzielną część poświęcono historii fabryki. Została opisana na planszach i zilustrowana zdjęciami, wycinkami prasowymi, formami gipsowymi wykorzystywanymi w produkcji naczyń oraz innymi pamiątkami. Całość jest bardzo ciekawa, zaś same wyroby ogląda się z dużą przyjemnością i sentymentem. Ekspozycja trwa jeszcze do 20 maja 2024 r.

A wrocławska Galeria Neon Side najprawdopodobniej zostanie jednak na podwórku przy Ruskiej. Wygląda na to, że Fundacja Neon Side doszła do porozumienia z władzami miasta. Ufff.

Wiosna mnie w tym roku oszukała. Kwiecień skończył się zanim dobrze się rozkręcił, a w połowie miesiąca, gdy pierwszy raz po zimie odwiedziłam naszą wieś, nastał już maj, choć temperatury i aura przypominały raczej listopad. Moja magnolia zdążyła już przekwitnąć, pozostawiając po sobie jedynie opadnięte i uschnięte płatki, które wypełniły objętość czterech taczek! Żółte mniszki przeobraziły się w dmuchawce, a po resztce ostatniego prawdopodobnie smardza sunął ślimak. Na otarcie łez zostały mi piękne tulipany i łany niezapominajek. Aż boję się pomyśleć, czym zaskoczy mnie majówka, bo wcześniej niż zwykle swoje pąki zaczął rozchylać bez i zakwitły pierwsze konwalie.

REKOMENDACJE NA MAJ I PÓŹNIEJSZE MIESIĄCE

WYSTAWY

Aktualna pozostaje większość rekomendacji z wpisu pt. "Gdzieś w Polsce... w lutym i marcu 2024. Łódź, która ciągle zaskakuje i czarne chmury nad wrocławskimi neonami (plus kultura, która budzi się z zimowego snu)". Wraz z końcem kwietnia ruszyły już również pierwsze po zimie wystawy plenerowe i naprawdę jest w czym wybierać.

Opole

5 maja 2024 r. kończy się prezentacja twórczości Angeliki Markul pt. "Gardło Diabła" w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu obejmująca instalację wideo oraz obiekty rzeźbiarskie i świetlne. Jej tytuł nawiązuje do nazwy największej kaskady wodospadu Iguaçu z pogranicza Argentyny i Brazylii, zaś inspiracją przy tworzeniu były dla artystki siły natury. Mimo to całość budzi niepokój i jest nieco upiorna.

Toruń

Jeszcze do 26 maja 2024 r. w Krzywej Wieży w Toruniu obejrzeć można wystawę litografii Pabla Picassa, na którą składają się 24 grafiki - 9 bajecznie barwnych z kolekcji pt. "Un Éventail" wyobrażających akty i martwe natury utrzymane w kubistycznej stylistyce i 15 z cyklu "Fifteen Drawings", wśród których są zarówno prace kolorowe, jaki i czarno-białe, wykonane od przełomu lat 1903/1904 do roku 1933. Przedstawiają portrety, postaci oraz sceny z życia codziennego. Zwiedzanie odbywa się w ramach biletów do Krzywej Wieży.

Tychy

W industrialnych wnętrzach Tichauer Art Gallery urządzonej w zabytkowym browarze od 13 kwietnia 2024 r. gości wystawa pt. "Chagall. Poezja błękitnej duszy". Pokazano na niej około setki prac Marca Chagalla na papierze, w tym akwaforty, drzeworyty i litografie, także podmalowane akwarelą oraz zaprojektowane przez Chagalla karty pocztowe. Towarzyszy im poezja artysty oraz multimedia. Wystawa potrwa do 9 czerwca 2024 r.

Ostrołęka

Muzeum Kultury Kurpiowskiej zaprasza na ekspozycję zatytułowaną "Nikifor. Malarz nad malarzami", którą odwiedzić można do 16 czerwca 2024 r. Widziałam już tę wystawę w Warszawie i więcej przeczytacie o niej we wpisie pt. "Warszawa przyłapana... w lutym 2022".

Łódź

Moje ukochane Centralne Muzeum Włókiennictwa przygotowało dwie kolejne kapitalne ekspozycje. Pierwsza, pt. "Fenomen polskiego kilimu" rusza 23 maja 2024 r. i jest wydarzeniem towarzyszącym tegorocznej odsłonie Łódź Design Festival. Będzie można na niej zobaczyć ponad 50 kilimów z dwóch kolekcji: Centralnego Muzeum Włókiennictwa oraz prywatnych zbiorów historyka sztuki prof. Piotra Korduby. Zaprezentowane zostaną tkaniny i projekty z XX i XXI w. stworzone zarówno przez najwybitniejszych twórców, w tym Władysława Skoczylasa, Eleonorę Plutyńską, czy Marię Bujakową, jak i realizacje współczesne, np. kilimy duetu Kosmos Project czy Splot. Celem wystawy jest również pokazanie jak na przestrzeni dziesięcioleci zmieniało się podejście do kilimu - od funkcji typowo użytkowej, przez dekoracyjną, aż po awans do rangi dzieła sztuki. Ta wystawa potrwa do 18 sierpnia 2024 r.

Druga, o tytule "Arkadius. Wielkie namiętności. Konfrontacje", prezentująca twórczość jednego z najbardziej uznanych i jednocześnie najbardziej kontrowersyjnych polskich kreatorów mody, zaplanowana jest na czerwiec, ale nie podano jeszcze daty otwarcia, więc więcej napiszę o niej pewnie za miesiąc, w kolejnym odcinku cyklu Gdzieś w Polsce. 

Kraków

W Międzynarodowym Centrum Kultury 17 maja 2024 r. rozpocznie się wystawa pt. "Odesa. Długi wiek XX w sztuce". Będzie to opowieść o sztuce przede wszystkim modernistycznej i awangardowej widzianej poprzez wielokulturowość Odessy, dla której XX w. był niezwykle burzliwy. Pokazane zostaną obrazy, rzeźby i grafiki z Muzeum Sztuki w Odessie, w większości wyrażające protest i bunt wobec wydarzeń z czasów, gdy powstawały i które teraz znalazły w Polsce schronienie przed działaniami wojennymi w Ukrainie. Zestawiono z nimi prace współczesnych twórców poruszające tematykę rosyjskiej agresji na Ukrainę. Ekspozycja potrwa do 1 września 2024 r.

Wzorem lat ubiegłych Zamek Królewski na Wawelu przygotował kolejną plenerową wystawę rzeźby w Ogrodach Królewskich. 26 kwietnia 2024 r. ruszyła tam wystawa charakterystycznych, nieco kubistycznych prac Pawła Orłowskiego pt. "Kontrasty". Ekspozycję będzie można odwiedzić do 29 września 2024 r.

Lublin

Miłośnicy biżuterii powinni wpaść do Lublina. W Dworku Kościuszków na terenie Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej od 10 maja do 6 września 2024 r. obejrzeć będzie można wystawę ozdób autorstwa nieżyjącej już Danuty Czapnik pt. "Panta Rhei" pochodzących z kolekcji dr hab. Elżbiety M. Kłosińskiej, profesor tej uczelni.

Radom

Warto zajrzeć również do Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu, gdzie 12 kwietnia 2024 r. ruszyła wystawa pt. "Rajmund Ziemski. Znak i kolor". Ziemski urodził się w Radomiu i jak mało który artysta opanował arkana malarstwa abstrakcyjnego, tworząc przy tym swój własny, rozpoznawalny styl. W przyszłym roku minie 20 lat od jego śmierci. Radomska ekspozycja zakończy się 8 września 2024 r., ale nie jest jedyną poświęconą jego twórczości, jaką aktualnie można zobaczyć. Druga, o tytule "System wczesnego ostrzegania" 20 kwietnia 2024 r. rozpoczęła się w Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w której Ziemski był profesorem. Potrwa tylko do 26 maja 2024 r. Będę ją jeszcze anonsować jutro w najnowszej Warszawie przyłapanej.

Bielsko-Biała

Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej zaprasza od 18 kwietnia do 15 września 2024 r. na wystawę pt. "Perły architektury Bielska i Białej w świetle archiwaliów ze zbiorów Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków", która prezentuje unikalne i niemal cudem ocalone przed zniszczeniem w latach osiemdziesiątych XX w. archiwalne plany i projekty zabytkowej zabudowy Bielska-Białej. Dotyczą zarówno architektury mieszkalnej, jak i sakralnej, czy przemysłowej w rozmaitych stylach i z różnych okresów. Dokumentacji towarzyszą zdjęcia poszczególnych obiektów w obecnym kształcie. To pierwsza tak obszerna publiczna prezentacja tych dokumentów.

Zielona Góra

Prawdziwa petarda dla miłośników wzornictwa secesyjnego czeka w Muzeum Ziemi Lubuskiej, gdzie 24 kwietnia 2024 r. wystartowała wystawa pt. "Kobieta i jej świat. Secesja ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku". Ekspozycja jest bardzo przekrojowa, bowiem oprócz secesyjnych strojów, biżuterii i dodatków prezentuje również malarstwo i rzeźbę z wyobrażeniem kobiet, a także aranżacje wnętrz w stylu art nouveau, czy przedmioty codziennego użytku. Potrwa do 15 września 2024 r.

Bydgoszcz

Każdy, kto w ostatnich latach był w Bydgoszczy, na pewno kojarzy charakterystyczną balansującą nad Brdą rzeźbę "Przechodzący przez rzekę" Jerzego Kędziory. Od dwóch dni w tym mieście gości dużo więcej prac Kędziory. Na terenie Młynów Rothera i na Wyspie Młyńskiej rozpoczęła się właśnie plenerowa wystawa "Uniesienie. Wystawa rzeźb balansujących Jerzego Kędziory", która potrwa do 24 października 2024 r.

Rybnik

W Galerii Sztuki Rzeczna w Rybnickim Centrum Edukacji Artystycznej od 9 marca 2024 r. oglądać można wystawę pt. "Wspomnienie Mistrza. Adolf Ryszka". Pokazane rzeźby pochodzą z kolekcji Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, zaś wybór miejsca ich prezentacji nie jest przypadkowy - Adolf Ryszka pochodził z Popielowa koło Rybnika. Na ekspozycji pokazano prace ze wszystkich okresów twórczości rzeźbiarza uporządkowane w formie cykli. W każdym z nich znajdują się rzeźby o zróżnicowanych formach i materiałach. Obok rzeźb pokazano również grafiki autorstwa Ryszki. Czasu na odwiedzenie ekspozycji jest bardzo dużo, bowiem przewidziana została na rok i zakończy się 9 marca 2025 r.

Tegoroczna edycja Nocy Muzeów odbędzie się 18 maja. Podobnie jak przed rokiem odsyłam Was do oferty przygotowanej przez instytucje kultury w Waszej okolicy, bo jak zawsze atrakcji będzie tyle, że każdy na pewno znajdzie coś dla siebie.

IMPREZY PLENEROWE

Majówka

To już pojutrze! Okres, na który czeka cała Polska, wielki relaksacyjny zryw. Pięć dni odpoczynku lub pięć dni intensywnego zwiedzania i uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych, jak kto woli. A oferta jest, jak co roku, niezwykle atrakcyjna, bez względu na to, w jakiej części Polski spędzacie ten błogi czas. Mnóstwo ciekawych wydarzeń przygotowują jak zawsze zamki i skanseny. W tych pierwszych to także często początek wydarzeń cyklicznych, które będą odbywać się aż do jesieni. 

Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu

Zacznę tradycyjnie od Zamku Ogrodzieniec, gdzie majówka rozpoczęła się już w miniony piątek od Wieczoru z Duchami. Kolejne atrakcje jednak wciąż przed nami. 1 maja 2024 r. odbędą się pokazy walk rycerskich, zaś 3 maja 2024 r. pokazy konne z czasów husarii, pokaz mody historycznej oraz kolejny Wieczór z Duchami. To również moment, gdy startuje tegoroczny sezon wydarzeń plenerowych na zamku, które potrwają do 29 września 2024 r. Ich pełną listę znajdziecie na stronie internetowej zamku. 

Zamek w Czersku

Majówka na Zamku w Czersku w tym roku odbędzie się pod hasłem "Średniowiecze na wesoło" i będzie trwać od 1 do 5 maja 2024 r. Każdego dnia w średniowiecznych murach działać będzie Szkoła Rycerska "Od Otroka do Wojownika", w której rycerzem będzie mógł zostać każdy, bez względu na wiek i płeć, zaś na potwierdzenie udziału w zajęciach otrzyma stosowny dokument. Będzie można również odziać się w strój z epoki oraz wysłuchać "Karczemnej Bajędy". I tutaj majówka otwiera sezon na weekendowe wydarzenia na zamku. Kalendarz imprez jest dostępny na stronie internetowej zamku.

Zamek Książ w Wałbrzychu

Również w terminie 1-5 maja 2024 r. na Zamku Książ odbędzie się XXXIV edycja Festiwalu Kwiatów i Sztuki, który w tym roku nawiązywać będzie do dwudziestej rocznicy przyjęcia Polski do Unii Europejskiej. Będzie można zobaczyć rośliny z różnych zakątków Europy: róże francuskie oraz angielskie o błękitnej barwie, hiszpańskie hibiskusy, holenderskie tulipany oraz włoskie irysy, a także specjalnie przygotowaną na tę okazję wystawę "Unia od korzeni" prezentowaną w średniowiecznej części zamku. Nie zabraknie również dorocznych atrakcji, czyli pokazów aranżacji kwiatowych, warsztatów florystycznych dla najmłodszych oraz kiermaszu z roślinami oraz regionalnymi produktami spożywczymi i rękodziełem. Cztery pierwsze dni zakończą się, podobnie jak w ubiegłym roku, nocnymi zwiedzaniami z duchami: Transylwania dla rodzin z dziećmi i Wampir dla osób dorosłych.

Zamek w Iłży

3 i 4 maja 2024 r. na Zamku w Iłży będzie mieć miejsce doroczny Turniej Rycerski. Impreza odbywa się od 1993 r. z przerwą w czasie pandemii. W tym roku w ramach widowiska zmierzą się rycerze z Południa i Północy. Na odwiedzających czekać też będą pokazy broni oblężniczej i artylerii, pokazy konne i sokolnicze oraz wioska rycerska dla najmłodszych.

Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu

Już po raz trzeci Muzeum Wsi Radomskiej proponuje majówkę z końmi. 1 maja 2024 r. odbędzie się piknik pod nazwą "Koń w tradycji polskiej". W tym roku tematem będzie koń w służbie wojskowej. Pojawi się zatem i husaria (pokazy w wykonaniu kawalerzystów z Sandomierza), i dwudziestowieczna kawaleria, i zaprzęgi konne, w tym zaprzęg straży ogniowej. Będzie można tradycyjnie przejechać się bryczką. Występom towarzyszyć będą warsztaty i pokazy rzemieślnicze. Swoje prace zaprezentują też twórcy ludowi, zaś koła gospodyń wiejskich przygotują tradycyjne posiłki. Dodatkową atrakcją będzie możliwość zrobienia zdjęć w strażackim atelier fotograficznym, które udostępni chętnym historyczne mundury i sprzęt, zaś za tło służyć będzie zabytkowy wóz straży ogniowej. Dzieciom do gustu powinno przypaść kino urządzone w remizie strażackiej.    

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu

Z kolei Muzeum Wsi Mazowieckiej zaprasza 5 maja 2024 r. na imprezę o nazwie Gotowanie na polanie. Plenerowe gotowanie organizowane jest na leśnej polanie na terenie skansenu od ponad dwudziestu lat! W tym roku tematem przewodnim będą dania, desery i napoje inspirowane lasem. Będzie można skosztować kuchni tradycyjnej i potraw przyrządzonych według dawnych receptur. Gwiazdą wydarzenia będzie Jakub Wolski, uczestnik kulinarnego show Hell's Kitchen, który będzie gotował na żywo. W zagrodach odbędą się pokazy prac polowych i gospodarskich oraz obrzędów typowych dla mazowieckiej wsi z XIX i XX w. Nie zabraknie również części jarmarkowej, gdzie będzie można kupić lokalne przysmaki oraz rękodzieło. Wizytę umili występ Kapeli Brodów, która zachęcać będzie do udziału w potańcówce.

Od maja rusza też tegoroczna edycja Niedzieli w skansenie. Aż do końca września muzealne zagrody w niedziele i święta będą tętnić życiem. Pojawią się w nich gospodarze, praczki, koronczarki, rzemieślnicy, kowal, w młynie zaś młynarze. Opowiedzą o pracy na wsiach w dawnych czasach oraz poprowadzą gry i zabawy wiejskie. Będzie też można odbyć przejażdżkę bryczką po skansenie.   

Muzeum Hutnictwa w Chorzowie

4 maja, w dniu Św. Floriana, obchodzone jest Święto Hutnika. Św. Florian jest również patronem Chorzowa, miasta o ponad 220-letnich tradycjach hutniczych. Z tej okazji 4 maja 2024 r. już po raz trzeci w chorzowskim Muzeum Hutnictwa odbędzie się FLORIANFEST - impreza dla całej rodziny. Będzie można wziąć udział w rozmaitych warsztatach i pokazach (chemicznych, robotyki, odlewania aluminium) oraz spacerach tematycznych m.in. po terenach byłej Huty Kościuszko i robotniczej kolonii przy ul. Kalidego. Dla rodzin z dziećmi przygotowano FAJERMAGEDON - Survival Hutniczy. Całość uświetni występ orkiestry dętej w repertuarze biesiadnym oraz spektakl teatralny.

Tegoroczne obchody święta są częścią starań o wpis tradycji hutniczych i obchodów Dnia Hutnika z terenów z pięciu województw: śląskiego, małopolskiego, opolskiego, dolnośląskiego i mazowieckiego na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Góra Żar

To chyba najbardziej kolorowa ze wszystkich propozycji majówkowych - Festiwal Latawców na Górze Żar. Powodzenie imprezy uzależnione jest jednak od warunków pogodowych, dlatego póki co wiadomo tylko, że odbędzie się między 1, a 4 maja 2024 r., zaś dokładny termin zostanie podany z wyprzedzeniem trzydniowym. W programie jest uniesienie ponad Górę Żar ogromnych latawców z postaciami z bajek. Pierwsze 200 osób otrzyma latawce od organizatorów, będzie też strefa ich dekorowania oraz konkurs na najdłużej utrzymany latawiec w powietrzu. Wszystko przy muzyce. 

Winnica Kazimierskie Wzgórza w Kazimierzu Dolnym 

IV Majówka w Winnicy Kazimierskie Wzgórza już się rozpoczęła! Przedwczoraj odbyło się pierwsze zwiedzanie winnicy z degustacją sześciu gatunków win i sześciu przysmaków regionalnych w ramach tego wydarzenia. Kolejne będą miały miejsce 1, 3 i 4 maja 2024 r. Z kazimierskiego Rynku będzie można dojechać specjalnym winobusem. Niestety nie przygotowano żadnych dodatkowych atrakcji jak w ubiegłym roku, gdy odbywał się piknik rodzinny oraz wieczorne zwiedzanie Kazimierza z degustacją pod gwiazdami, czy spacer po jednym z wąwozów z pochodniami.  

Winnica Dwórzno

Drugą winnicą, która również już po raz kolejny przygotowała majówkowe atrakcje, jest Winnica Dwórzno. Majówka 2024 w Winnicy Dwórzno to pierwsza w tym roku impreza ogólnodostępna w tym miejscu. Od 1 do 5 maja 2024 r. w godz. 10:00-19:00 będzie można pospacerować między winoroślami, posiedzieć na leżaku/kocu/trawie, napić się wina na kieliszki lub butelki i zjeść pizzę neapolitańską z pieca prosto z... foodtrucka. Dla chętnych jest oczywiście również zwiedzanie winnicy z degustacją (płatne i na zapisy). A jeśli chcecie przekonać się jak malownicze i przyjemne to miejsce jest wiosną, zajrzyjcie do wpisu pt. "Gdzieś w Polsce... w maju 2023 r. Po Mazowszu w poszukiwaniu relaksu, zabytków i sztuki (plus mnóstwo poleceń na czerwiec i początek wakacji)".

Inne wydarzenia

Pszczyna

Tegoroczna XI edycja Daisy Days – Święta Księżnej Daisy będzie mieć miejsce w dniach 24-26 maja. Jedną z głównych atrakcji będzie wystawa ogrodów pokazowych "Ogrody Daisy", ale cały program jest niezwykle bogaty i obejmuje również paradę konną, iluminacje świetlne i mappingi na fasadach kamienic oraz grę miejską pod nazwą "XV Nocna Książęca Gra Miejska".

Janowiec

Kolejna z cyklicznych imprez, Święto Wina w Janowcu, w tym roku przypada w terminie 25-26 maja. Jej celem jest promocja winnic z Małopolskiego Przełomu Wisły poprzez prezentacje winnic z tego regionu połączone z degustacją win. Wydarzeniu towarzyszy Jarmark Janowiecki na podzamczu, na którym można zaopatrzyć się w produkty tradycyjne i regionalne, przede wszystkim spożywcze, idealnie pasujące do wina.

Woj. śląskie

Industriada, czyli święto Szlaku Zabytków Techniki, które w tym roku odbędzie się 1 czerwca, obejmuje swoim zasięgiem teren niemal całego woj. śląskiego. To XV edycja, jubileuszowa. Niestety nie ma jeszcze programu wydarzeń, ale jak tylko się pojawi, wrzucę Wam tu link. 

Lublin

W nocy z 1 na 2 czerwca 2024 r. w Lublinie rządzić będzie kultura. Wszystko za sprawą dorocznej Nocy Kultury, której w tym roku przyświeca hasło "Neurony Miasta". Co to jest za noc! Instalacje, mappingi, koncerty, przedstawienia teatralne - wszystko w przestrzeni kameralnego Starego Miasta. Byliśmy tam w ubiegłym roku (relację znajdziecie w poście pt. "Gdzieś w Polsce... w czerwcu 2023. Kultura w Lublinie, natura na Mazowszu i aktywny wypoczynek na Mazurach (plus gorące anonse na lato)") i w tym mieliśmy wielką ochotę wybrać się ponownie, jednak termin jest bardzo niefortunny, bowiem wchodzi w skład przedłużonego weekendu z Bożym Ciałem i mamy już na ten czas zupełnie inne plany. Jeśli jednak możecie wygospodarować tę jedną noc, to polecam z całego serca. 

BOŻE CIAŁO

Choć samo Boże Ciało jest świętem religijnym, które w tym roku przypada wyjątkowo wcześnie, bo już 30 maja, to wiele osób bierze również wolny piątek, by mieć kolejny długi weekend. Wydarzeń plenerowych zazwyczaj jest mniej niż w czasie tej właściwej majówki, ale atrakcją może być już sam udział w barwnej procesji, czy w spektaklu układania dywanów z kwiatów. 

Religia i tradycja

Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, potocznie zwana Bożym Ciałem, w Polsce obchodzona jest od XIV w. Tego dnia odbywają się uroczyste procesje, podczas których monstrancja z Najświętszym Sakramentem przenoszona jest do czterech ołtarzy. Przy każdym czytane są fragmenty czterech ewangelii w chronologicznej kolejności ich powstawania: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Na końcu zaś wiernym udzielane jest błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. 

Procesje organizowane są we wszystkich parafiach, w miastach, na wsiach, na blokowiskach. W regionach, gdzie zachowała się tradycja noszenia ludowych strojów, właśnie takie ubiory zakłada się na tę uroczystość. Do najbardziej znanych i najbarwniejszych należą obchody Bożego Ciała w Łowiczu oraz w Lipinach na Górnym Śląsku. Łowicka procesja Bożego Ciała w 2014 r. wpisana została na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Uroczysty pochód wyrusza na ulice tego miasta po mszy św. sprawowanej w bazylice katedralnej o godz. 10:30. Ołtarze, przygotowane kolejno przez wsie z parafii, Cech Rzemiosł, Szkoły Pijarskie i parafialne wspólnoty neokatechumenatu, co roku są inne i również nawiązują do lokalnej tradycji. Uroczystościom religijnym towarzyszy spory kiermasz z wyrobami regionalnymi i miejscowymi kulinariami. Więcej informacji znajdziecie we wpisie pt. "Boże Ciało w Łowiczu".

Warta uwagi jest również procesja odbywająca się w Krakowie. Wierni wyruszają z Wawelu po mszy św. o godz. 9:00 w kierunku Kościoła Mariackiego na Rynku Głównym. Obok krakowianek w ludowych strojach i barwnych wiankach oraz krakowiaków w charakterystycznych nakryciach głowy z pawimi piórami, zobaczyć można również Lajkonika!

Drugą tradycją związaną z tym świętem, w 2021 r. wpisaną na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO, jest układanie dywanów z kwiatów. Kultywowana jest w Spycimierzu, podobnie jak Łowicz położonym w woj. łódzkim oraz w czterech parafiach w opolskiem – Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce. W Spycimierzu kolorowy dywan, który co roku ma inny wzór, układany z żywych kwiatów przez parafian, ma około 1 km długości! Procesja przechodzi po nim dopiero o godz. 17:00.  

Imprezy świeckie

Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu i Zamek w Czersku

Jeśli zajrzeliście do kalendarzy wydarzeń odbywających się na Zamkach Ogrodzieniec i w Czersku, to już zapewne wiecie, że i w czasie tego weekendu dziać się tam będą ciekawe rzeczy. 

Winnica Dwórzno

Podobnie jak w przypadku pierwszej z tegorocznych majówek, również w weekend z Bożym Ciałem Winnica Dwórzno organizuje czterodniowy ogólnodostępny piknik. W dniach 30 maja - 2 czerwca 2024 r. znów będzie można poleżeć na leżaku lub na trawie, kupić wino na kieliszki (i butelki) oraz zjeść coś smacznego z foodtrucka. Na zwiedzanie winnicy z degustacją tradycyjnie obowiązują zapisy i bilety.

Z DZIEĆMI

Bielsko-Biała

Długo wyczekiwane Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO przy Studiu Filmów Rysunkowych swoje podwoje otworzy najprawdopodobniej 25 maja 2024 r. Dzięki nowoczesnym technologiom ożywione zostaną postacie z kreskówek wykreowanych w Bielsku-Białej, takie jak Reksio, czy Bolek i Lolek. Bohaterowie dawnych dobranocek będą przewodnikami po tym wyjątkowym miejscu, w którym nie tylko będzie można poznać proces tworzenia animacji, zarówno tych sprzed lat, jak i współczesnych, ale również w ramach specjalnych warsztatów stworzyć swoją własną! I tak sobie myślę, że to będzie chyba większa atrakcja dla osób 40+ niż dla dzieci!

(foto: iza & andy)

***

Gdzieś w Polsce to cykl postów, w których znajdziecie migawki z moich krótszych i dłuższych eskapad po naszym kraju. Jest w nich wszystko to, co nie trafia później do wpisów przewodnikowych, bo albo zbyt szybko się dezaktualizuje jak wystawy czasowe w muzeach, albo na blogu już było, albo nie jest wystarczającym materiałem na oddzielny post, a zasługuje na pokazanie jak rozmaite zabytki znalezione gdzieś w drodze - kościoły, kapliczki, miejskie rzeźby, mozaiki, murale, czy inne detale architektoniczne. Gdzieś w Polsce nie uwzględnia też wydarzeń w Warszawie, o których piszę w bliźniaczym cyklu o nazwie Warszawa przyłapana. Kolejne relacje z Polski ukazują się co do zasady przedostatniego dnia miesiąca, ale nie z taką regularnością jak wspomniana Warszawa przyłapana. Zawsze jednak na końcu znajdziecie zapowiedzi wartych uwagi nadchodzących wydarzeń - wystaw, imprez plenerowych, czy atrakcji dla dzieci, bo to właśnie one w dużej mierze wyznaczają mi kolejne kierunki.